Değerli kardeşlerim bir arapça dersi ile yine sizlerle beraberiz.
Bir önceki "Arapça Dersleri-21: (Sayılar-I)" dersimizin ikinci bölümü olan bu derste mürekkep sayıları göreceğiz.
Mürekkep (bileşik) sayılar: 11den 19a kadar olan sayılardır. 11 ile 19 arasındaki sayılar feth üzere mebnîdirler yani harekeleri değişmez. Yani mesela müennes için 14 sayısını erbea aşerate şeklinde kullanırız erbeatü aşeratü veya erbeati aşerati şeklinde olmaz. Sadece 12 sayısında isna ve isneta tesniye gibi hareket eder. Yani tesniye merfu, mansub ve mecrur durumunda ne oluyorsa 12 sayısı da aynı şekli alır. Yani اِثْنَانِ ، اِثْنَتَانِ kelimelerinin sonundaki elif, merfu durumunda elif olarak kalıyor, mansup ve mecrur durumunda ise ي oluyor.
11 ve 12 sayıları temyîzleriyle uyum içindedir.
Müennes için kullanılanlar:
إِحْدَى عَشْرَةَ = 11
إِثْنَتَا عَشْرَةَ = 12
ثَلاَثَ عَشْرَةَ = 13
أَرْبَعَ عَشْ رَةَ = 14
خمَْسَ عَشْرَةَ = 15
سِتَّ عَشْرَةَ= 16
سَبْعَ عَشْرَةَ = 17
ثَمَانيَ عَشْرَةَ = 18
تِسْعَ عَشْرَةَ = 19
Müzekker için kullanılanlar:
أحَدَ عَشَرَ = 11
إثنَا عَشَرَ = 12
ثَلاَثَةَ عَشَرَ = 13
أَرْبَعَةَ عَشَرَ = 14
خمَْسَةَ عَشَرَ = 15
سِتَّةَ عَشَرَ = 16
سَبْعَةَ عَشَرَ = 17
ثَمانِيةَ عَشَرَ = 18
تِسْعَةَ عَشَرَ = 19
Mürekkep sayıların temyizi yani kendilerinden sonra gelen isimler her zaman müfred (tekil),
mansub (fethalı) ve nekre (elif-lam takısız) olarak gelir.
Örnekler:
On iki adam geldi = جَاءَ اِثْنَا عَشَرَ رَجُلاً (câe ithnâ aşere raculen). Raculen, 12 sayısının temyizi olarak müfred, mansub ve nekre olarak geldi. 12 sayısı fail konumunda olduğu için tesniyenin merfu konumuna göre şekil aldı.
On dokuz bayan doktor = تِسْعَ عَشْرَةَ طَبِيبَة (tis'a aşerate tabîbeten). Tabîbeten, 19 sayısının temyizi olarak müfred, mansub ve nekre olarak geldi.
PÜF: Bu örneklerde dikkat edeceğimiz en önemli şey temyiz ile sayının ilk kısmı (birler basamağı)nın zıt, ikinci kısmı (onlar basamağı)nın aynı cinsten olmasıdır.
Kaynak : http://www.ilyasucar.com/arapca-ogreniyorum/1757-arapca-dersleri-22-sayilar-ii.html